Rein de Graaff▶
Ik speel lijnen van blazers
Deel deze video op de huidige startpositie op social media.

Facebook Twitter Google+

Biografie

Rein de Graaff (Groningen, 24 oktober 1942) vergaart roem als begeleider van tientallen, zo niet honderden Amerikaanse jazzsolisten. Hij begint als autodidact in oudestijl-bandjes maar ontwikkelt zich snel tot een breed inzetbare pianist. Hij krijgt bekendheid door zijn kwartet met tenor- en sopraansaxofonist Dick Vennik. Sinds de jaren tachtig concentreert De Graaff zich sinds steeds meer op de bebop zoals die in de jaren veertig werd uitgevonden en in de jaren vijftig verder werd ontwikkeld.

1958 - 1966

Rein de Graaff krijgt wat klassieke lessen, maar vindt verder bijna geheel op eigen houtje zijn weg op de piano. Aanvankelijk speelt hij dixieland in een schoolorkest. Dankzij een scherp gehoor, dat hem later als sessiemuzikant nog van pas zal komen, weet hij zich al enige jaren op de podia te handhaven voordat hem de beginselen van de harmonieleer zijn bijgebracht. Hij werkt met Groningse muzikanten onder wie Jenne Meinema en Roel Hemmes. In 1964, nadat hij naar Amsterdam is verhuisd, richt hij met saxofonist Dick Vennik een kwartet op dat nog decennia zal bestaan en incidenteel de akkoorden loslaat.

1967 - 1979

De Graaff bezoekt najaar 1967 voor het eerst New York. Hij is er gewoon met vakantie, maar ontmoet toch een flink aantal van zijn helden (Kenny Dorham, Hank Mobley, Lee Morgan, Donald Byrd), met wie hij nachtenlang doorjamt. Tegelijkertijd realiseert hij zich dat het geromantiseerde jazzleven schaduwkanten heeft. Nog meer dan in Europa moeten in New York talentvolle musici het hoofd boven water zien te houden met schaarse café-schnabbeltjes. De pianist gaat daarom aan het werk in de zaak van zijn vader: een groothandel in elektronica. Hij werkt zich op tot directeur en breidt de BV R.L. de Graaff gestaag uit. Drie decennia lang leidt hij een onwaarschijnlijk dubbelleven: overdag zakenman, 's avonds jazzmuzikant. Hij blijft optreden met Vennik en een encyclopedie aan jazzlegendes, zoals Johnny Griffin, Art Taylor, Dexter Gordon, Sonny Stitt en Philly Joe Jones. Ook komt al in 1968 zijn grootste idool Hank Mobley bij hem in Veendam logeren. Op 6 februari 1979 wordt een andere droom van Rein de Graaff werkelijkheid: hij neemt in New York een LP op als leider van een kwintet dat verder bestaat uit louter Amerikaanse jazzprominenten: Tom Harrell (trompet & bugel), Ronnie Cuber (baritonsax), Sam Jones (bas) en Louis Hayes (drums). Het album New York Jazz verschijnt op de Timeless-label. Na enkele wisselingen in de bezetting van zijn Nederlandse formatie wordt Eric Ineke (vanaf 1970) zijn vaste drummer en Koos Serierse (vanaf midden jaren zeventig) zijn vaste bassist. Marius Beets zal eind jaren negentig de bas overnemen.

1980 - 2011

In de jaren '80 neemt De Graaff twee belangrijke jazzprijzen in onvangst, de Boy Edgar Prijs (1980) en de Bird Award (1986). Het organiseren van tournees voor Amerikaanse solisten wordt minder interessant voor impresario's: de sterren nemen vaker hun eigen begeleiders mee, terwijl minder bekende muzikanten weinig lucratief worden geacht. Daarom gaat De Graaff zelf korte tournees organiseren. In 1980 haalt hij Charlie Rouse naar Nederland. Vele Amerikanen zullen volgen. Na het binnenhalen van vedetten zoals Pepper Adams, Teddy Edwards en Ronnie Cuber gaat de pianist ook op zoek naar de 'lost heroes': vergeten, soms bijkans spoorloze muzikanten onder wie James Clay, Louis Smith en Webster Young. De laatste trompettist is door de historici al min of meer overleden verklaard als De Graaff doodleuk met hem langs de Nederlandse podia trekt. Zij doen dat in het kader van een project dat in 1987 is begonnen als Stoomcursus Bebop, een serie leerzame avonden, geïnitieerd door het Utrechtse Muziekcentrum Vredenburg (later voortgezet onder de titel Vervolgcursus Bebop). Voor iedere cursus laat De Graaff andere gastsolisten overkomen. Dit, en nog veel meer, is te lezen in de autobiografie Belevenissen in Bebop (Uitgeverij Passage, 1997), die De Graaff met scribent Coen de Jonge op papier zet. De samenwerking met Dick Vennik verwatert als de saxofonist zich minder senang voelt in de boptraditie waarnaar Rein de Graaff is teruggekeerd. De authenticiteit van zijn spel wekt verbazing. Bij een gezamenlijk concert met Barry Harris is het soms onmogelijk de beide pianisten uit elkaar te houden. Zelf zegt De Graaff tegen journalist Jeroen de Valk (in de hoestekst voor de CD Nostalgia): 'Ik speel niet als een pianist. Ik begeleid als een drummer en soleer als een saxofonist.'

2012

De pianist viert zijn zeventigste verjaardag in november met een tournee en de uitgave van het album Indian Summer. Grote jubileumconcerten vinden plaats in de Oosterpoort te Groningen en het Bimhuis te Amsterdam.

2013 - 2016

Rein de Graaff nodigt elk jaar buitenlandse jazzmuzikanten uit voor optredens in Europa. Het optreden op 8 maart 2013 met de Amerikaanse tenorsaxofonist Scott Hamilton in de Jazzroom, Breda verschijnt een jaar later op de cd Live At The Jazzroom. Het Rein de Graaff Trio, met bassist Marius Beets en drummer Eric Ineke, treedt in november 2013 op met de grillige Amerikaanse baritonsaxofonist Ronnie Cuber. Voor 2014 staan onder meer optredens met altsaxofonist Abraham Burton en Benjamin Herman op het programma. Begin 2015 doet het Rein de Graaff Trio een Europese tournee met de Amerikaanse tenorsaxofonist Doug Webb en altsaxofoniste Tineke Postma. Verrassend is dat de groep ook werk van John Coltrane speelt. De Graaff haalt in het voorjaar van 2016 de Amerikaanse hard bop-saxofonist Eric Alexander naar Nederland voor een tournee met zijn trio.

2018 - 2019

Rein de Graaff neemt in juni 2018 met zijn trio het album Early Morning Blues op. De pianist doet in maart 2019 een afscheidstournee. Het officiële afscheid is op 15 maart in het Bimhuis, met zijn trio en gastbijdragen van saxofonisten Ronnie Cuber, Benjamin Herman, Marco Kegel en Maarten Hoogenhuis. De Nederlandse grootmeester van de bebop is nog niet volledig uitgespeeld, want hij staat in juli 2019 met Cuber en het programma Rein de Graaff Alto Madness op North Sea Jazz.

Bedankt

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt met de bijdragen van Anko Wieringa, Het Parool, Het Vrije Volk, M. van Meerendonk & de Volkskrant.

Discografie

Rein de Graaff - Nostalgia

Toon alles


Beelden uit het archief


Hij 'bebobt' er nog steeds lustig op los. En hoe!!

Koos Serierse

bassist