Biografie
Saxofonist-klarinettist Ab Baars (Magrette, Zeeuws Vlaanderen, 21 november 1955) is een steunpilaar van een aantal belangrijke groepen uit de Nederlandse improvisatiescene, zoals het Guus Janssen Septet, het Theo Loevendie Kwintet, de Instant Composers Pool, het Corkestra en ensembles met zijn levenspartner, altvioliste-componiste Ig Henneman. Het Ab Baars Trio is de belangrijkste uitlaatklep voor zijn werk als bandleider en componist. Hoewel hij aanvankelijk ook sopraan- en baritonsaxofoon speelt, concentreert hij zich gaandeweg op tenorsaxofoon en klarinet. Voor dat laatste instrument gaat hij te rade bij de Amerikaanse klarinettist John Carter, die hem helpt zijn weg op het instrument te vinden en zijn eigenzinnige toon verder te ontwikkelen. Klankkleur en solo-opbouw zijn de twee belangrijkste wapens in zijn muzikale arsenaal. Hij heeft daarom een voorkeur voor blazers die de extremen van stemming en kleuring opzoeken, zoals de Amerikaanse saxofonisten Von Freeman en Albert Ayler. Sinds een paar jaar heeft Baars ook de Japanse bamboefluit shakuhachi aan zijn instrumentarium toegevoegd en zich door specialisten laten begeleiden in het leren bespelen ervan.
1970 - 1975
Ab Baars krijgt van een oom een tenorsaxofoon, in hoge stemming. Maar als hij in zijn woonplaats Eindhoven popmuziek wil gaan spelen, ontdekt hij dat zijn saxofoon 'vals' klinkt. Hij koopt een nieuw instrument en gaat in allerlei bandjes spelen, waaronder de Flying Spiderz. Ook wordt hij lid van de Philips Harmonie. Hij ontdekt de jazz en gaat workshops volgen bij bassist Niko Langenhuijsen. In 1975 neemt de workshopleider hem op in zijn tot sextet uitgebreide Groep Ohm, die nog in hetzelfde jaar de Wessel Ilcken Prijs (de voorganger van de Boy Edgar Prijs) krijgt toegekend. Met het Ohm Sextet maakt Baars ook zijn plaatdebuut.
1976 - 1983
Baars gaat studeren aan het Rotterdams Conservatorium bij Leo van Oostrom en hij stort zich in de improvisatiescene aldaar. Hij volgt workshops bij kornettist Butch Morris, wordt lid van het Bunkers Sextet, en richt later de groep Cumulus op. Met een van de leden daarvan, saxofoniste en fluitiste Mariëtte Rouppe van der Voort, gaat hij een muzikaal partnerschap aan dat zich over de komende decennia zal uitstrekken. Via haar belandt hij ook in Orkest De Volharding, dat hedendaagse gecomponeerde muziek vertolkt. Theo Loevendie hoort hem spelen, en vraagt hem voor zijn Consort. Als Loevendie in 1983 een nieuw kwintet formeert, met de ritmesectie van zijn kwartet (bassist Arnold Dooyeweerd en drummer Martin van Duynhoven), vraagt hij twee jonge blazers naast zichzelf: trombonist Wolter Wierbos en Ab Baars. Voor het VARAJazz-label maakt de groep in 1985 een LP.
1984
Voor het Data-label neemt Baars zijn debuutalbum op, Carroussel. Hierop is hij zowel solo te horen als in duo- en trio-bezetting met Mariëtte Rouppe van der Voort en pianist Guus Janssen (onder de naam Trebbel). De laatste neemt hem op in zijn septet, dat in hetzelfde jaar een titelloze LP laat verschijnen op het Claxon-label. Ook op Guus Janssens LP '85….86' (1986) en zijn CD Dancing Series (1988) is Baars te horen.
1985
Als klarinettist en baritonsaxofonist gaat Ab Baars deel uitmaken van de Rockets van tenorsaxofonist JC Tans (later omgedoopt tot JC Tans Orchestra). Hij speelt mee op de albums Dance Of The Tadpoles en Around The World.
1986
Misha Mengelberg vraagt Ab Baars als opvolger van Paul Termos in het Instant Composers Pool Orchestra. Een kwart eeuw later is de rietblazer nog steeds een van de steunpilaren van het orkest. Van Mengelberg is de typerende omschrijving van Baars' stijl: 'Ab-muziek.' Ook Maarten Altena doet een beroep op Baars. Door de komst van de rietblazer wordt het Maarten Altena-octet uitgebreid tot een nonet, dat de LP Quick Step opneemt.
1987
De artistiek leider van het Bimhuis, Huub van Riel, vraagt Ab Baars als een van de deelnemers aan de internationaal bezette October Meeting voor improvisatoren. Ook bij het vervolg, in 1991, is Baars van de partij.
1989
Een beurs van het ministerie van WVC stelt Baars in staat om te gaan studeren bij de door hem bewonderde klarinettist John Carter in Los Angeles. Naar eigen zeggen speelt de Nederlander tot dan toe 'tenorsaxofoon op de klarinet', en hij wil het instrument echt beheersen. Als in hetzelfde jaar de Boy Edgar Prijs aan Baars wordt toegekend, is Carter de hoofdgast bij het concert ter ere van de uitreiking in het Amsterdamse Bimhuis. Bij die gelegenheid gaat Baars' nieuwe Tentet in première. Met Krang levert de rietblazer zijn eerste (onbegeleide) solo-CD af. Later zullen Verderame (1997) en Time To Do My Lions (2010) volgen. De impro-punkband The Ex omringt zich voor de dubbel-CD Joggers & Smoggers met een aantal belangrijke improvisatoren, onder wie trombonist Wolter Wierbos en Ab Baars. De rietblazer zal geregeld als gast terugkeren bij de band, en neemt in 2000 de duo-CD Hef op met Terrie Ex, de gitarist van de groep.
1991
Het Ab Baars Trio gaat van start, met bassist Wilbert de Joode en drummer Martin van Duynhoven. De debuut-CD, die in 1992 op het label Geestgronden uitkomt, heet 3900 Carol Court. Het is het adres van zijn leermeester John Carter, die eerder dat jaar is overleden. Het album bevat vrijwel uitsluitend eigen composities van Baars. A Free Step, dat zeven jaar later uitkomt, is geheel gewijd aan werk van Carter.
1994
Pianist Michiel Scheen, een van de oprichters van de groep Kenvermogen, nodigt Baars uit om klarinet te komen spelen in de uitgebreide, 15-koppige bezetting van het ensemble, dat een jaar later een titelloos debuutalbum uitgeeft. Baars is ook de blazer in het nieuwe kwartet dat Scheen in 2003 formeert, en dat te horen is op de CD Dance, My Dear?
1995
Het Ab Baars Trio maakt een tournee met als gast de Amerikaanse sopraansaxofonist Steve Lacy. Bij latere tournees nodigt Baars trombonist Roswell Rudd (1996 en 1998) en rietblazer Ken Vandermark (2007 en 2009) als gasten bij zijn trio uit. Baars' levenspartner, altvioliste-componiste Ig Henneman, vraagt hem in haar Tentet. In 1999 vormen de twee ook een duo, dat in 2006 een debuutalbum het licht laat zien: Stof.
1996
Ter gelegenheid van het festival Improvisaties/'Improvisaties' treedt Ab Baars op met de shakuhachi-speler Yoshikazu Iwamoto en het hedendaagse Nieuw Ensemble onder leiding van Butch Morris.
1999
Songs is de titel van een programma waarin het Ab Baars Trio aan de slag gaat met de muziek van Amerikaanse indianen. Van het project verschijnt in 2001 een CD.
2002
Ilse van de Kasteelen en Han Buhrs zijn de vocale gasten bij het Ab Baars Trio. Het programma dat zij vertolken heet De Boksers, en handelt over de bokssport, zowel in composities als improvisaties.
2003
Pianist Cor Fuhler neemt Ab Baars, die ook al een rol speelde in zijn kamermuziekachtige groep Carduelis Carduelis, op in zijn middelgrote Corkestra. Het titelloze debuutalbum van het nonet verschijnt op het label Data. Van het duo dat Baars nog steeds met Mariëtte Rouppe van de Voort vormt, verschijnt in 2003 de CD Veer & Haul.
2004
Uitgebreid met trombonist Joost Buis stort het Ab Baars Trio zich op het oeuvre van Duke Ellington, onder de titel Kinda Dukish. De gelijknamige CD komt een jaar later uit op het Wig-label.
2005
Tijdens een Japanse tournee koopt Ab Baars een shakuhachi, de klassieke Japanse bamboefluit. Hij besluit zich op het instrument te bekwamen en neemt les bij Kees Kort, Christopher Blasdel en Takeo Yamashiro.
2009
Na een smakelijke maaltijd in het Bimhuis nemen Ab Baars, Ig Henneman en Misha Mengelberg een trio-CD met improvisaties op, genoemd naar het gerecht dat de drie hebben gegeten: Sliptong. In hetzelfde jaar verschijnt op het label Evil Rabbit een duo-CD van Ab Baars met bassist Meinrad Kneer. Met de Japanse koto-speelster Michiyo Yagi beginnen Henneman en Baars het trio Floating Worlds, dat de grenzen van de westerse en Japanse improvisatie verkent.
2010
Als Ig Henneman ter gelegenheid van haar 25-jarig bandleiderschap (en haar 65ste verjaardag) een nieuw sextet formeert, is Ab Baars een van de leden. In 2011 verschijnt het plaatdebuut van de groep: Cut A Caper.
2011
Met zangeres Fay Victor en hoornist Vincent Chancey als gasten speelt het Ab Baars Trio het programma The Invisible Blow, samengesteld in samenwerking met dichteres Anneke Brassinga. Naast haar eigen poëzie heeft zij samen met Baars teksten gekozen van onder anderen William Carlos Williams, Hans Faverey, Charles Bukowski, Seamus Heaney, W.B. Yeats en Emily Dickinson.
2012
Met het Ig Henneman Sextet gaat hij mee op tournee naar Canada, waarvan opnamen verschijnen op de CD Live @ The Ironworks Vancouver. In oktober en november speelt het Duo Baars-Henneman in de VS.
2013
Ab Baars reist in april 2013 met de Instant Composers Pool mee naar de Verenigde Staten voor optredens. Hij geeft tijdens de tournee op 7 april een soloconcert in galerie Corbett vs. Dempsey in Chicago. In juni brengt Duo Baars-Henneman de cd Autumn Songs uit. De suite op dit album bestaat uit vrije improvisaties en minimale composities die de twee muzikanten hebben ontwikkeld voor hun Amerikaanse tournee in 2012.
2014 - 2015
Stukken die het Ab Baars Trio in jubileumjaar 2011 tijdens de Europese tournee heeft gespeeld, met dichteres Anneke Brassinga en de Amerikaanse gastmuzikanten Fay Victor en Vincent Chancey, verschijnen eind 2014 op de cd Invisible Blow. De titel is een term uit de bokssport die kan worden opgevat als een metafoor voor het leven. In dezelfde maand verschijnt van het trio het album Slate Blue. De muziek is live opgenomen in Splendor Amsterdam en geïnspireerd door de Franse componist Olivier Messiaen. Ab Baars doet in februari enkele optredens met zijn nieuwe trio Fish-scale Sunrise, onder meer in Keulen. De blazer wordt terzijde gestaan door pianist Kaja Draksler en bassist Joe Williamson. Eind maart 2013 gaat Baars op tournee met Luc Ex' Assemblée waarin de voormalige bassist van The Ex jazz combineert met rock en noise. Na een Amerikaanse tournee in de eerste twee weken van mei voert het ICP Orkest in juni tijdens het Holland Festival voor het eerst de onalledaagse opera Koeien uit. Ab Baars vergezelt Ken Vandermark & Friends tijdens twee optredens in november. Op 21 november 2015 viert hij zijn 60ste verjaardag op een speciale avond in De Ruimte, een podium aan de Buiksloterdijk in Amsterdam-Noord. Werk van Duke Ellington dient als uitgangspunt voor TONK, het programma waar het duo Ab Baars (tenorsaxofoon, klarinet, shakuhachi) en Joost Buis (trombone) mee optreedt.
2016
Ab Baars begint het nieuwe jaar met enkele solo-optredens in Denemarken en Noorwegen. In maart gaat een voorjaarstournee van start met Duo Baars-Henneman onder de titel Canzoni di Primavera. De composities en improvisaties zijn gebaseerd op teksten en poëzie over het voorjaar en de vele (symbolische) betekenissen daarvan. De optredens worden tijdens de tournee afwisselend gecombineerd met onder meer Fish-scale Sunrise en het Ab Baars Trio.
2017 - 2021
Baars maakt deel uit van het Kaja Draksler Octet van de jonge Sloveense componist en pianist Kaja Draksler (1987). Het gezelschap bestaat uit acht muzikanten uit verschillende landen die allemaal in Amsterdam woonachtig zijn. Kaja Draksler Octet combineert gecomponeerde muziek met improvisatie, zoals te horen op de albums Gledalec (2017) en Out For Stars (2020) en live tijdens onder meer North Sea Jazz 2018. DOEK Festival 2019 wordt afgesloten in Sociëteit SEXYLAND met een feestelijk optreden van het gelegenheidsensemble Bacchanalia Orchestra waar ook Baars deel van uitmaakt.
Voor april en mei 2020 staat een solotournee in de Verenigde Staten gepland. De tournee wordt uitgesteld vanwege de pandemie. Ab Baars doet noodgedwongen enkele concerten in de vorm van livestreams, zoals tijdens de eerste editie van het Amerikaanse Catalytic Sound Festival in juli 2020, samen met gitarist Terrie van The Ex en Ig Henneman. Op het album Moods For Roswell (2020) brengen Ab Baars en Joost Buis een ode aan jazzgrootheid Roswell Rudd.
Bedankt
Deze pagina is mede mogelijk gemaakt met de bijdragen van Camilla van Zuylen, De Volkskrant, Frans Schellekens, Het Parool, NRC Handelsblad & Pieter Boersma.
Meer dan wie ook heeft Ab zijn eigen weg gekozen. Hij heeft een klank en een hart, van goud.
rietblazer