Biografie
Ferdinand Povel behoort tot de beste jazzsaxofonisten van ons land. Hij wordt beschouwd als een verfijnd solist die een aansprekend breed geluid koppelt aan een vloeiende, melodieuze manier van soleren. Povel is in zijn lange carrière een veelgevraagd instrumentalist in orkesten en groepen, zowel op tenor- als op altsaxofoon. Hij speelt met beroemde (inter)nationale artiesten als Dexter Gordon, Sarah Vaughan, Philly Joe Jones, Kenny Clarke, Boy Edgar, John Engels, Cees Slinger en Piet Noordijk. Sinds 1978 geeft hij ook les aan diverse conservatoria, sinds 1990 als hoofdvakdocent aan het Conservatorium van Amsterdam. Veel oud-leerlingen van hem hebben ondertussen zelf een succesvolle muziekcarrière opgebouwd.
1947 - 1963
Ferdinand Povel wordt op 13 februari 1947 geboren in een kunstzinnig gezin in Haarlem. Vader is cineast en schrijver Wim Povel en moeder Greetje Kerkhoff is pianiste. De muzikale Ferdinand is al snel geïnteresseerd in jazz. Hij krijgt voor zijn twaalfde verjaardag als cadeau een entreebewijs voor een nachtconcert in het Amsterdamse Concertgebouw door het Duke Ellington Orchestra. Povel begint op klarinet, eerst privé en daarna op het conservatorium in Haarlem, waar hij les krijgt van onder andere Theo Loevendie. Daarnaast pakt hij de saxofoon op. Bij gebrek aan een jazzopleiding in Nederland ontwikkelt Povel zijn spel in de loop der jaren door zelfstudie en te spelen met ervaren pianisten als Rob Madna en Frans Elsen. Harmonieleer en het schrijven van arrangementen leert hij later als lid in ensembles van Kurt Edelhagen en Peter Herbolzheimer en in de Skymasters.
1964
Povel speelt pas anderhalf jaar saxofoon wanneer hij in juni 1964 het trio van pianist Martin Haak komt versterken. Het kwartet, dat verder bestaat uit bassist M. Matthijsen en drummer Jan Bes, is regelmatig te zien in de Haarlemse jazzclub Ekestos. Kwartet Martin Haak wint op 11 augustus de finale van het Loosdrecht Jazz Concours 1964 in de categorie moderne jazz. De zeventienjarige Povel wordt door critici de verrassing van het concours genoemd. Later zal de muzikant zeggen dat hij vond dat hij die prijs te vroeg in zijn carrière kreeg; hij moest nog zoveel leren en het klimaat was niet bepaald gunstig. 'Helaas was de jazz op een dieptepunt. De Beatles waren populair. Mijn vriendjes wilden pop spelen. Of free jazz en daar had en heb ik helemáál niets mee. Jazzmuzikanten waren een halve of hele generatie ouder, die allemaal in nachtclubs hadden gespeeld en rondgereisd. Maar nachtclubs waren ook net opgeheven. Ik heb het vak dus geleerd in de radiostudio's.' (interview in de Gooi- & Eemlander, 2004). Na Loosdrecht krijgt hij allerlei aanbiedingen en neemt hij het besluit om beroepsmuzikant te worden. Povel luistert veel naar de grote Amerikanen, doet mee aan sessies in Amsterdamse jazzclub Sheherazade en dringt langzamerhand door tot de binnenlandse radio- en tv-orkesten.
1966 - 1968
Ferdinand Povel speelt in de door Bertil Peereboom Voller en Henk Elkerbout opgerichte The New Sound Incorporated. Dit septet geeft schoolconcerten en verzorgt radio- en televisie-uitzendingen voor de TROS en AVRO. Povel doet mee aan het Internationale Concours voor Moderne Jazz in Wenen. De jury - met onder meer Cannonball Adderley en Mel Lewis - laten hem tot de finale doordringen. Cees Smal, Herman Schoonderwalt en Frans Elsen richten in 1966 het Hobby Orkest (later het Nederlands Jazz Orkest) op. Povel wordt hiervoor uitgenodigd als saxofonist en fluitist. Het orkest speelt voornamelijk in de nachtelijke uren en uitsluitend eigen composities en arrangementen. Ferdinand Povel speelt mee in The Pim Jacobs Orchestra op het album Rita A Go-Go (1967) van zangeres Rita Reys dat wordt opgenomen in de Go-Go Club in Loosdrecht. Een van de andere orkesten waar de saxofonist in meespeelt, is het Stereo Ster Orkest onder leiding van trombonist Marcel Thielemans dat is te zien in een televisie-uitzending van de NCRV.
1969 - 1970
Ferdinand Povel maakt met een eigen kwartet op 16 april 1969 opnamen in de Bovema Studio in Heemstede voor de EP Calling Joanna. The Ferdinand Povel Quartet bestaat verder uit bassist Fred Pronk, drummer Eric Ineke en pianist Henk Elkerbout. Met pianist Rob Franken gaat Povel naar München. Daar vraagt de Servische trompettist Duško Gojković hem voor diens Summit Quintet met onder meer drummer Philly Joe Jones. Het kwintet maakt enkele tournees door Europa. De saxofonist doet mee op het album Powerhouse (1970) van Casey and the Pressure Group, de instrumentale groep à la Booker T & The MG's rond toetsenist Cees Schrama.
1971
In 1971 valt Povel in voor de Amerikaanse saxofonist Johnny Griffin bij de legendarische Kenny Clarke/Francy Boland Big Band. Datzelfde jaar gaat de saxofonist een verbintenis aan met de Duitse bandleider Peter Herbolzheimer. Hij zal ruim vijftien jaar deel uitmaken van Peter Herbolzheimers Rhythm Combination and Brass. De formatie doet vele tournees, radio- en televisieoptredens en platenopnames. Povel doet mee op het album Sunbirds (1971) van de gelijknamige formatie rondom Oostenrijkse jazzpianist Fritz Pauer en is ook te horen op een livealbum van diens groep Mythologie.
1972 - 1977
Ferdinand Povel speelt in 1972 het hele jaar in het beroemde orkest van Duitse bigbandleider Kurt Edelhagen. Hij speelt mee op platen van Duitse groepen Niagara (met latere popster Udo Lindenberg op percussie) en het Klaus Weiss Orchestra. The Bohemia Jazzclub in Amsterdam organiseert de Muzikantenprijs. Povel wint de tweede prijs en een jaar later de eerste prijs. In 1973 tourt hij met de vermaarde bigband van trompettist Maynard Ferguson door de Verenigde Staten. Met deze band maakt hij ook enkele plaatopnamen. De gemeente Den Haag reikt in 1974 voor de eerste maal de Haagse Jazzprijs uit. De onderscheiding gaat naar Ferdinand Povel.
1978 - 1979
Vanaf 1978 tot de opheffing in 1993 maakt Povel deel uit van de Skymasters. Dit radio-orkest van de AVRO begeleidt veel buitenlandse topsolisten, maar Povel is zelf ook dikwijls solist. In datzelfde jaar wordt hij docent saxofoon aan het Conservatorium in Rotterdam, en later ook in Zwolle en Den Haag.
1980
Povels loopbaan als docent ontwikkelt zich verder als hij in 1980 hoofdvakdocent wordt aan het Conservatorium van Hilversum, dat in 1998 door een fusie met het Sweelinck Conservatorium opgaat in het Conservatorium van Amsterdam. Talentvolle studenten uit binnen- en buitenland komen naar Nederland om van Povel les te krijgen. Zoveel leerlingen hebben inmiddels een grote naam opgebouwd dat Povel wordt beschouwd als 'een van de roots van de laatste twee generaties voortreffelijke jazzmusici'. Met regelmaat geeft Povel ook workshops en masterclasses in het buitenland.
1981 - 1986
Op het Nordring Festival, georganiseerd door de European Broadcasting Union (EBU), wint Ferdinand Povel in 1981 de solistenprijs. Op het album Beboppin' (1983), met gitarist Wim Overgaauw, drummer Ruud Pronk en pianist Frans Elsen, speelt Povel onder meer composities van Miles Davis en Thelonious Monk. In de zomer van 1986 verwondt Ferdinand Povel zijn linkerhand aan een glasscherf, waardoor hij een half jaar lang gehandicapt is.
1990 - 2003
Naast docent blijft hij actief als uitvoerend musicus en is hij in de loop der jaren gastsolist bij onder anderen het Metropole Orkest, Jazz Orchestra of the Concertgebouw, Dutch Jazz Orchestra en diverse buitenlandse orkesten, zoals de BBC Bigband, het UMO orkest Helsinki en het BRT orkest. Sinds 2000 maakt Povel ook deel uit van het kwintet van de Amerikaanse trompettist John Marshall, dat met wisselende ritmesecties optreedt in Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk en Zwitserland. In dezelfde periode ontstaat ook een kwintet met bassist Ruud Jacobs, pianist Peter Beets, gitarist Martijn van Iterson en drummer Joost Patocka, dat met grote regelmaat optreedt en de vaste begeleidingsgroep wordt van Rita Reys.
2004 - 2010
In de zomer van 2004 viert Ferdinand Povel zijn veertigjarig jubileum als jazzmuzikant. Hij wordt Koninklijk onderscheiden met het lidmaatschap in de Orde van Oranje-Nassau. Ter gelegenheid hiervan vindt een jubileumconcert plaats met de Amerikaanse tenorsaxofonist Pete Christlieb op het North Sea Jazz Festival. Het kwintet bestaat tijdens dat concert verder uit Rob van Bavel (piano), Ruud Jacobs (bas) en Joost Patocka (drums). In 2005 krijgt Ferdinand Povel de Meer Jazz Prijs van de gemeente Haarlemmermeer vanwege zijn grote verdiensten voor de Nederlandse jazz. In 2008 speelt de saxofonist op North Sea Jazz met het John Marshall European Quintet. Op 21 december 2009 behoort Povel tot de muzikanten die de 85e verjaardag van Rita Reys opluisteren in het Pim Jacobs Theater te Maarssen.
2011 - 2021
Ferdinand Povel krijgt de VPRO/Boy Edgar Prijs 2011. De prijs, de belangrijkste in Nederland op het terrein van de jazz en geïmproviseerde muziek, bestaat uit een plastiek van Jan Wolkers en een geldbedrag van € 12.500. Hij krijgt de onderscheiding uitgereikt op 16 mei 2011 tijdens een feestelijk programma in het Bimhuis te Amsterdam. Een maand later verschijnt de cd Good Bait, ook opgenomen in het Bimhuis, maar dan tijdens een optreden in november 2008 met Pete Christlieb en het Trio Rein de Graaff. Povel treedt nog steeds regelmatig op, onder meer als gastsolist tijdens concerten van Rein de Graaf, de Guus Tangelder Bigband en de Gooise Bigband On The Move.
Bedankt
Deze pagina is mede mogelijk gemaakt met de bijdragen van AD, D'Rozario Rico, De Twentsche Courant Tubantia, Eindhovens Dagblad, Jazzism, Jazzwereld, NOS, Parool, Peter Raijmond, Pieter Boersma, Rinus Smits, Ruud Gosse & Volkskrant.
Ferdinand was mijn leraar op het Rotterdams Conservatorium. We kennen hem allemaal als tenorist, maar hij kan zo mooi en goed alt spelen, schrikbarend gewoon!
Arie Kuit
Saxofonist