Biografie
Pianist-componist Michiel Braam (Nijmegen, 19 mei 1964) maakt al tijdens zijn conservatoriumstudie naam als een virtuoos pianist ('klavierleeuw', aldus vroege recensies), bandleider, en eigenzinnig componist. Vanaf 1986 leidt hij zijn Bik Bent Braam, die eerder een improvisatiecollectief dan een traditionele big band is. Hij moedigt eigen bijdragen van zijn bandleden aan en selecteert ze daar zorgvuldig op, zoals Ellington, Mingus en Mengelberg dat eerder deden. Zijn composities worden gekenmerkt door avontuurlijkheid en humor, zonder dat ze verzanden in ontoegankelijke abstractie. Als pianist is hij geregeld zowel solo te horen als in het Trio BraamDeJoodeVatcher, dat sinds 1989 bestaat. Michiel Braam is het hoofd van ArtEZ Jazz & Pop Arnhem.
1985 - 1986
Nog tijdens zijn studie aan het Arnhemse Artez-conservatorium begint Michiel Braam met de Fortunato's, een dansbandje met vier blazers, ritmesectie en drie zangeressen. Hier leert hij de kunst van het orkestreren en kan hij zijn liefde voor liedjes botvieren. In 1986 gaat zijn Bik Bent Braam van start, aanvankelijk met medestudenten en lokale muzikanten uit Arnhem en Nijmegen. Later worden zij steeds meer vervangen door landelijk en internationaal gerenommeerde musici. Een kleinere versie treedt op als Bentje Braam, en blijft in de kwartetbezetting met trombonist-tubaïst Peter Haex, bassist Ton van Erp en drummer Fred van Duynhoven tot 1994 bestaan.
1987 - 1989
Braam studeert in 1987 af aan het conservatorium en formeert het duo Two Penguins in the Desert, met saxofonist-violist Frank Nielander. Hij krijgt al snel erkenning door de toekenning van de Podiumprijs (1988), een aanmoedigingsprijs die wordt uitgereikt door de SJIN. In hetzelfde jaar geeft de NOS Michiel Braam een compositieopdracht voor het Meervaart Festival. Hiervoor schrijft hij Koeien en Beesten, in een bezetting met vier klarinetten (Ab Baars, Michael Moore, Louis Sclavis en Theo Jörgensmann) en piano (de componist zelf). Een jaar later maakt Braam zijn plaatdebuut met de solo-CD Oeps!, die hij in eigen beheer uitbrengt. Michiel Braam speelt eind april 1989 voor het eerst mee met European Danzón Orchestra, een orkest dat in 1988 is opgericht en is gespecialiseerd in traditionele Cubaanse muziek.
1990
Met het Trio BraamDeJoodeVatcher, dat hij in 1989 heeft geformeerd, speelt hij op uitnodiging van de NPS op de Groningse Jazzmarathon. Hij presenteert een programma met bewerkingen van Thelonious Monk-composities onder de titel Monk Materials. Bentje Braam maakt zijn plaatdebuut met de CD Wat Heb Je Zelf In de Hand/Eet Smakelijk, die uitkomt op het BVHaast-label.
1991 - 1995
Naast zijn doorlopende werk met Bik Bent Braam (waarvan in 1993 de eerste CD Howdy verschijnt) en het Trio BraamDeJoodeVatcher is Michiel Braam nu ook een welkome sideman in het kwartet van saxofonist Frans Vermeerssen (1991), het Flextet van drummer John Engels (1994-'95) en de band van zangeres Peggy Larson (1994-'95). In 1995 geeft de NOS hem een compositieopdracht, Getijden, voor het festival Klap op de Vuurpijl in Amsterdam, die hij uitvoert met een septet.
1997 - 1999
Michiel Braam ontvangt de VPRO/Boy Edgar Prijs als erkenning voor zijn werk als pianist en componist. Bij de prijsuitreiking speelt een nieuwe versie van Bentje Braam muziek uit Het Tweede Koelboek, geïnspireerd door Lennie Tristano en geschreven in opdracht van Birmingham Jazz. BVHaast brengt het optreden een jaar later op dubbel-CD uit, gecombineerd met de Monk Materials. In hetzelfde jaar vraagt saxofonist Bo van de Graaf hem als pianist in Bo's Art Trio. Met drummer Fred van Duynhoven speelt het drietal arrangementen van liedjes uit de tv-serie Ja Zuster, Nee Zuster. De VPRO geeft de muziek uit op zijn eigen EigenWijs-label. Ieder jaar schrijft Michiel Braam nu een compleet nieuw repertoire voor Bik Bent Braam, zoals Verzoeknummers (1997), Zwart Wit (1998) en Alle 13 goed (1999).
2002 - 2004
Samen met saxofonist Frans Vermeerssen formeert Braam het sextet All Ears, dat een jaar later zijn plaatdebuut maakt met de dubbel-CD Foamy Wife Hum/Line. Met Bik Bent Braam speelt hij het programma Bik Bent Braam Goes Bonsai, waarin hij een improvisatieprocedé introduceert waarop de groep de komende jaren voortborduurt. Elk bandlid krijgt een aantal stukjes toegewezen die hij naar believen kan inzetten. Met behulp van gebaren wordt het improvisatieproces door alle bandleden gestuurd. De traditionele setlijst bij optredens behoort hiermee tot het verleden. In 2004 komt hij met een ander bijzonder procedé voor het Trio BraamDeJoodeVatcher: Change This Song, waarbij hetzelfde notenmateriaal in steeds andere samenstelling langskomt en nieuwe nummers produceert.
2005 - 2006
Om uiting te geven aan zijn liefde voor de elektrische Wurlitzer-piano (die hij ooit op de Nijmeegse muziekschool bespeelde), komt Braam met zijn nieuwe Wurli Trio, waarvan basgitarist Pieter Douma en de Duitse drummer Dirk-Peter Kölsch de andere leden zijn. Met zijn oudere Trio BraamDeJoodeVatcher, uitgebreid met het Zapp String Quartet en drie vocalisten (Lucia Meeuwsen, Vera Westera en Sean Bergin), voert hij zijn eigen Nopera uit, een absurdistisch concertant muziektheaterwerk met teksten in een zelf bedachte taal (het Nogniets).
2008
Op uitnodiging van het Umbrella Festival reist het Trio BraamDeJoodeVatcher naar Chicago voor een Bik Bent Braam Chicago Version, met tien lokale blazers. Ze voeren daar een versie uit van het programma Extremen dat, zoals de titel al aangeeft, gaat over extremen in toonhoogte, dynamiek, ritmiek, enzovoorts.
2009
Ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van Trio BraamDeJoodeVatcher gaat de groep op tournee, om op verschillende podia met gasten te spelen. Hiervoor schrijft Braam speciale muziek, het zogeheten Q Book. De gasten mogen zelf bepalen welke stukken daaruit worden vertolkt. De toer wordt vastgelegd op de dubbel-CD Quartet, die in 2010 op het eigen BBB-label uitkomt. Later dat jaar volgt de CD Quintet, met opnamen uit Boedapest, waar het trio met twee Hongaarse gasten heeft opgetreden: violist-trompettist Ferenc Kovács en cimbalom-speler Miklós Lukács.
2010
Bij Greetje Bijma's 25-jarig podiumjubileum in 2008 is Michiel Braam een van de gasten geweest. De samenwerking is zo goed bevallen dat in 2010 wordt besloten tot een toer met een nieuw sextet, het Bijma Braam Sextet. Naast bassist Wilbert de Joode en drummer Michael Vatcher maken de blazers Wolter Wierbos (trombone) en Frank Gratkowski (rieten) deel uit van de groep.
2011 - 2012
Het Hybrid Tentet stelt Michiel Braam samen uit zijn Wurli Trio, gecombineerd met het (klassieke) Matangi Strijkkwartet plus drie internationale koperblazers: de Amerikaan Taylor Ho Bynum (cornet) en de Duitsers Nils Wogram (trombone) en Carl Ludwig Hübsch (tuba). Voor elk podium waarlangs de tournee loopt, schrijft Braam een speciale compositie, een karakterschets van de zaal in kwestie. Braam stapt van de Wurlitzer over op het elektronische toestinstrument Nord Stage Ex en verandert de naam Wurli Trio in eBraam. Met eBraam combineert hij improvisaties met een mix van jazz, funk en rock uit de jaren zeventig, beïnvloed door Soft Machine, Ten Years After, George Duke en Herbie Hancock.
2013
Flex Bent Braam is een voortzetting van Bik Bent Braam. Het septet heeft een wisselende samenstelling en maakt muziek op de grens tussen compositie en improvisatie. In 2013 speelt Flex Bent Braam het programma Lucebert, vernoemd naar de dichter die deel uitmaakte van de literaire beweging de Vijftigers. De basis van het programma bestaat uit de jazz standards die Lucebert in 1965 heeft opgesomd als antwoord op het verzoek van dichter Simon Vinkenoog om commentaar te geven op de Vijftigers. Naast Braam bestaat de bezetting uit Oleg Hollmann (baritonsaxofoon), Bart van der Putten (altsaxofoon), Angelo Verploegen (trompet), Wolter Wierbos (trombone), Tony Overwater (contrabas) en Joost Lijbaart (drums). Op 12 april vindt 's middags in het MC Theater te Amsterdam de officiële presentatie plaats van het album 3 van eBraam. Op de plaat laat Michiel Braam zich onder andere inspireren door het album Third van Soft Machine uit 1970. Ook invloeden van George Duke en Ten Years After klinken door in de muziek. Braam, Pieter Douma (basgitaar) en Dirk-Peter Kölsch (drums) combineren jazz met funk en rock. Daarnaast loopt het getal 3 als rode draad door de composities. Onder meer drieklanken, tertsen, een wals en de stelling van Pythagoras zijn bouwstenen die aan de composities ten grondslag liggen. eBraam doet in oktober een korte tournee door Zuid-Korea en speelt daar onder meer tijdens het Jarasum International Jazz Festival.
2014
Op 17 mei wordt in de Lindenberg in Nijmegen de 50e verjaardag van de muzikant gevierd. Er zijn optredens van de verschillende ensembles van Braam en diverse muzikanten waar hij in de loop der jaren mee gewerkt heeft.
2015
Michiel Braams nieuwe band Nos Otrobanda treedt voor het eerst op in voorjaar 2015. Het trio bestaat naast Braam uit bassist Aty de Windt en percussionist André Groen en speelt jazz met Antilliaanse invloeden. Platen van pianist Edgar Palm uit Curaçao dienen als inspiratiebron. eBraam maakt opnamen van composities die Michiel Braam heeft geschreven voor de multidisciplinaire productie The Extraordinary Love Story of Aye Aye and Fedor. De voorstelling is gebaseerd op het gelijknamige kinderboek van Ana Isabel Ordonez en gaat in 2016 opgevoerd worden in New York in samenwerking met choreograaf Virginie Mécène en verteller Dean Bowman. Enkele composities zijn in 2015 al te horen bij het VPRO-radioprogramma Vrije Geluiden. Voor de Nijmeegse Music Meeting in mei 2015 schrijft Michiel Braam SixtyFingers, een stuk van zes minuten voor zes piano's. Michiel Braam is zelf een van de zes pianisten tijdens de drie uitvoeringen. Braam vormt samen met saxofonist Bo van de Graaf het duo Olanda In Due. Op hun eerste album combineren de twee muzikanten jazz, blues en hedendaagse muziek, met naast eigen werk ook drastische bewerkingen van Verdi, Harry Bannink, Nico Haak, Billie Holiday en André Hazes. De opnamen zijn gemaakt tijdens het optreden op het Italiaanse Novara Jazz Festival in juni 2015.
2016
Op het album Gloomy Sunday staat de registratie van een solo-optreden dat Michiel Braam in december 2015 heeft gegeven in Boedapest. Het titelnummer is een beroemd Hongaars zelfmoordlied dat vaak is gecoverd, onder meer door Billie Holiday. De uitvoering is een in memoriam voor Braams in 2013 overleden student Robin Cornelissen. De muzikant schrijft in een toelichting op zijn website dat emotie voor hem een steeds grotere rol is gaan spelen, zowel in zijn leven als in zijn muziek. Michiel Braam vormt samen met stemkunstenares Greetje Bijma het BijmaBraam Duo. Samen improviseren ze op gedichten van onder meer Lucebert. Het project Reeds & Deeds verwijst naar het gelijknamige album uit 1963 album van Rahsaan Roland Kirk (1935-1977) en is een ode aan deze Amerikaanse multi-instrumentalist. Het ensemble bestaat uit Michiel Braam (piano), Frans Vermeerssen (saxofoon), Alex Coke (saxofoon, fluit), Bo van de Graaf (saxofoon), Arjen Gorter (contrabas) en Makki van Engelen (drums). Reeds & Deeds treedt onder meer in december op in Nijmegen, Tilburg en Edam. Braam opent op 26 november solo het optreden van The Sun Ra Arkestra in Lux Nijmegen. Hij wordt door het Amerikaanse ensemble gevraagd om ook enkele nummers mee te spelen.
2017 - 2018
Na een sabbatical tussen 2003 en 2017 vervolgen Michiel Braam en Frank Nielander hun project Two Penguins In The Desert onder de nieuwe naam Penguins Too. Hun eerste optreden onder deze naam is op 8 april 2017 in Ubbergen. Penguins Too neemt het album Crime op, dat in januari 2018 verschijnt. Het duo speelt muziek die is geschreven voor misdaadseries en -films, zoals The Taking Of Pelham One Two Three, La Piovra (Ennio Morricone) en Anatomy Of A Murder (Duke Ellington). Het eerste optreden van duo Koning & Braam, samen met zangeres Annelie Koning, is op 24 oktober 2018 in Nijmegen. Het duo improviseert op gedichten van Gerbrand Brederode en later die van Charles Bukowski. European Danzón Orchestra keert in november 2018 kortstondig terug voor vier optredens in het kader van het 30-jarig jubileum.
2019 - 2021
Big Bent Braam doet op 23 december 2019 een optreden tijdens het Stranger Than Paranoia Festival in Tilburg. Het ensemble speelt onder de naam Son Bent Braam latin arrangementen van The XYZ of Bik Bent Braam uit 1995. Het 25-jarig jubileum van The XYZ of Bik Bent Braam wordt in 2020 gevierd met de uitgave van de concertopnamen uit 2019 onder de titel El XYZ de Son Bent Braam. Michiel Braam bereidt ook een jubileumtournee voor en betrekt daarbij nieuwe talenten, zoals drummer/percussionist Danny Rombout, trompettist Joël Botma, trombonist Efe Erdem en saxofonist Jesse Schilderink. Na het concert van Koning & Braam op 21 januari 2020 in Arnhem moeten de meeste geplande concerten uitgesteld of afgezegd worden vanwege de coronapandemie. Pas vanaf mei 2021 is het weer mogelijk om op te treden, onder meer tijdens de Zomer Jazz Fiets Tour in augustus.
Bedankt
Deze pagina is mede mogelijk gemaakt met de bijdragen van Anneke Loeffen, De Volkskrant, Flip Franssen, Frans Schellekens, Nijmeegse Stadskrant, Pieter Boersma, The Globe and Mail (Canada), Trouw & VPRO Gids.